Ligt de oplossing voor de wereldwijde burnout problematiek binnen de technologie?

Je ziet steeds vaker dat we voor veel van onze problemen oplossingen zoeken in technologie. In dit artikel is het niet mijn doel om een mening te vormen over de inzet van tech ansich, maar om een genuanceerd beeld te schetsen over de invloed van tech en wat het voor ons kan betekenen, maar wat ook wat eventuele risico's zijn. 

We kennen al langer de apps en tools op consument niveau, die ons helpen een gezondere leefstijl na te streven. Denk aan de horloges die jij en ik vast wel eens hebben gedragen of nog dragen om bij te houden of we aan 10 duizend stappen komen per dag. Nu ook op macro-niveau, (bedrijfsniveau) wordt er hard gewerkt aan software die kan helpen ter voorkoming van burnout van werknemers.  

Stel je voor, je gaat naar je werk en jouw werkgever heeft aangegeven dat hij/ze wil werken aan de burnout problematiek. Dat is goed nieuws!  
Er is een nieuwe software aangeschaft en deze is geïnstalleerd in de interface van jouw computer. Deze software gaat gedurende de dag jouw gezicht monitoren en stuurt signalen door naar jouw manager om aan te geven of er iets alarmerends is af te lezen aan jouw gezicht. Hoe het werkt, het registreert jouw onbewuste gedrag en leest hieraan af of het goed gaat met je of niet. Dit systeem vertelt jou en je manager, voordat je het zelf door hebt, dat het niet goed met je gaat.  

Op deze manier kan jouw manager dus een oogje in het zeil houden en aan zien komen of een van zijn werknemers een vergroot risico heeft op burnout (gerelateerde klachten) en eventueel ingrijpen.  

Hoe zou jij een dergelijke ontwikkeling vinden? Juist een toevoeging aan een veilig en gezonde werkplek of juist veel te veel inbreuk op je privacy?  

gezichtsanalyserende software ter voorkoming van burnout

Je kan misschien denken dat dit een verzonnen verhaaltje is, maar deze software is inmiddels daadwerkelijk ontwikkeld. Bedrijven als Imotions, Noldus Facereader en Ambr geloven in een toekomst van een dergelijke gezichts- analyserende software dat burnout zal voorkomen. Ambr is kort geleden in Silicon Valley gelanceerd en wil zich integreren met communicatiesystemen als Slack en Microsoft Teams. Organisaties als Erudit all, analyseren de wijze waarop er tekstueel gecommuniceerd wordt en zoeken hier in signalen die eventueel erop kunnen wijzen dat een werknemer burned-out is of erop afkoerst.  

Als we inzoomen naar microniveau (consumenten), dan is er een breder en al meer geïntegreerd gebruik van tools om onze(mentale) gezondheid in de gaten te houden.  
In de afgelopen jaren, met name tijdens corona, is het aantal nieuwe “mental health” apps de pan uit gerezen. Deze zijn grof onder te verdelen in meditatie apps en fenotypering apps. Dat laatste is kort uit te leggen als: apps die je digitale gedrag lezen en conclusies aan verbinden. Deze apps gebruiken artificial intelligence (AI) en machine learning (ML) om op deze manier zijn gebruikers de mogelijkheid te geven hun mentale welzijn te tracken gebaseerd op hun digitale voetafdruk.  
Deze apps nemen compleet de controle over hoe je je voelt en op deze manier zou je beter met depressie, angsten en stress om moeten kunnen gaan.  

Artificial intelligence en machine learning voor het tracken van mentale welzijn

Dit gaat nog een stap verder in de wereld van wearable devices. Wearables kennen we al langer, maar worden steeds geavanceerder in het monitoren, tracken en diagnosticeren van je mentale en fysieke welzijn. Hierbij wordt gebruik gemaakt van hartslag voor het monitoren van eventuele verhoogde stressniveaus.  
Een meest recent voorbeeld hiervan is WHOOP. WHOOP wordt door bedrijven ook steeds meer ingezet voor hun werknemers. Laten we voorop stellen dat het aan te prijzen valt dat organisaties meer willen doen voor het welzijn van hun werknemers, maar laten we er ook van bewust zijn dat dit niet de enige oplossing is voor de problematiek.  
 
Bij een diepere analyse van wat WHOOP voor je kan betekenen, lees je dat deze 24/7 wearable jou helpt je dag te optimaliseren. Het meet je slaap, dag tot dag spanning en stressniveau, ofwel WHOOP trackt alles. Hiervoor gebruiken ze, heartreate variability (HV), resting heart rate (RHR), slaap en je ademhalingsfrequentie. WHOOP geeft hiermee aan dat je op basis van deze inzichten betere keuzes gaat maken. Het is een veelbelovende ontwikkeling dat een wearable al naar veel meer kijkt dan alleen de hartslag maar probeert meerdere meetpunten in te zetten om een meer totaal beeld te geven van je welzijnsniveau. Ik wil specifiek uitlichten dat WHOOP kijkt naar “strain", vrij vertaalt “je belasting".  Het meet hoeveel fysieke en mentale stress je op jezelf legt door de dag heen. Een virtuele coach geeft jou dan advies hoeveel je jezelf kan belasten en gekoppeld hieraan wordt een herstelperiode voorgesteld.  

Zo zullen er tal van voorbeelden zijn van wearables en devices die ons zeggen te ondersteunen in ons welzijnsniveau en deze volledig voor ons beheren.  

Voor mij ontstaan hier heel veel vragen, zoals:  

1. Kunnen deze wearables en softwaresystemen ons fijnzinnige menselijke brein vatten en conclusies uit trekken? Hoe zit dat met onze sociale interacties? 
2. Voelen we ons echt “gehoord” als een systeem aangeeft dat we stress hebben? Neemt dit ook de bron en de kern van de stress weg? Weten we wat we moeten doen om het weg te nemen? 
3. Is een burnout en de voorkoming ervan volledig te meten aan de hand van tools of zijn er veel meer zaken die meespelen? Zoals: je perceptie van stress. De ene stressprikkel is de andere niet, het gaat met name om een gevoelsbeleving bij de stress. Stress is namelijk niet altijd negatief, soms kan deze je juist je heel scherp maken voor een wedstrijd. Voor de ander kan die stress je juist weer lam leggen. Een device meet alleen stress en niet deze fijnzinnige nuance van perceptie erop. Trekken we dan wel altijd goede conclusies aan de hand van die metingen?  
4. Dan ontstaat vervolgens de vraag: Kunnen deze tools begrip naar onszelf juist doen toenemen, of worden we lui en gaan we niet meer zelf nadenken over hoe we ons echt voelen? 

De inzet van AI en ML based technologie kan in potentie enorm veel betekenen in het (vroegtijdig) detecteren van burnout van  werknemers. Het is echter zeer gevaarlijk om alleen te leunen op dergelijke tools, het heeft namelijk wel degelijk zijn beperkingen.  
Het is gevaarlijk om te denken dat je als organisatie geen rol hebt in de manier waarop een werknemer zich voelt en hoe managers op reguliere basis met hun personeel interactie hebben.  

De basis van ons hele zijn is dat wij mensen graag interactie hebben met mensen. Een tool of systeem zal dit nooit kunnen vervangen en zal niet hetzelfde gevoel geven van je “gehoord” te voelen als wanneer een manager zelf vinger aan de pols houdt met zijn/haar personeel.  

Als je kijkt naar wat voor zaken wel degelijk invloed hebben op het welzijnsniveau van werknemers, dan zal een organisatie moeten kijken naar een cultuurverandering, waarbij een gevoel van veiligheid moet overheersen. Waar voor jezelf zorgen wordt gepromoot, waar je tijd krijgt om te sporten, waar grenzen worden geborgd voor tijd voor de baas en tijd voor thuis. Dat betekent dat je daadwerkelijk “uit” mag staan. Steeds meer in deze tijd, zeker met veel meer tweeverdieners dan voorheen, wordt het belangrijker dat organisaties ook op die omstandigheden weten in te spelen door: flexibel te zijn met het indelen van werkschema's en flexibel te zijn met hybride werken. Op deze manier geef je een werknemer een gevoel van echt geïnvesteerd in hen te zijn.  
De return on investment voor de organisatie is: verbeterde output van werknemers, hoger gevoel van werkgeluk, gereduceerd aantal gevallen van burnout en werknemers die zich langer willen binden aan een organisatie. Dat laatste lijkt mij zeker niet onwenselijk in de huidige tijd.  

Dan wil ik nog in gaan op het blindelings vertrouwen op wearables voor werknemers. Hier zit een groot gevaar in als wij ons volledig gaan laten vertellen hoe het met ons gaat.  
Zie de ondersteunende inzichten van een wearable meer als een uitnodiging om meer kritische vragen te stellen over je eigen welzijn. Onder mijn cliënten zie ik een chronisch te kort aan een goede zelfperceptie, ook als ze al lang een wearable gebruiken. Ze zijn niet in staat om te vertellen waarom ze zich zo voelen zoals ze zich voelen. Waarom ze slecht slapen, waarom de hartslag hoog is en waarom ze geen energie meer voelen.  
We beginnen daarom ook altijd bij vragen als: Hoe heb ik geslapen. Dit wordt gekoppeld aan: voel ik mij uitgerust over de dag of moet ik altijd bijslapen? Hoe is mijn humeur? Ben ik somber of juist blij? Hoe is het mijn voeding, heb ik veel trek, ben ik lusteloos of snaai ik juist veel? Hoe komt dat, kan ik dit koppelen aan mijn humeur? Voel ik mij moe of lusteloos? Wanneer was dit?  
Die lijst met zelfkritische vragen kan nog wel even doorgaan, maar de essentie hiervan is dat de weg naar meer begrip over jezelf niet te vatten is een app. Die sleutel ligt nu juist bij jezelf. Wanneer wij ons zelfbewustzijn weten te vergroten kunnen wij zelf vroegtijdig erkennen of het wel of niet goed met ons gaat. Dit stelt je dan weer in staat om op tijd aan de bel te trekken bij je werkgever. 

Wil jij goed geholpen worden om van je burnout af te komen? Neem dan contact op voor een vrijblijvende kennismaking!